Masaż to jedna z najstarszych dziedzin sztuki lekarskiej. Pierwsze wzmianki pochodzą już z papirusów egipskich, zaś dokładny opis masażu znajduje się w chińskiej księdze Kung-Fu (3000 r. p.n.e.). W Chinach i Indiach był częścią składową rytuałów religijnych. W czasach medycyny sakralnej kapłani propagowali stosowanie masażu w czasie spełniania obrzędów, będących częścią kultu religijnego i mających równocześnie znaczenie lecznicze.
W starożytnej Grecji masaż miał wyjątkowe znaczenie dla sportowców, którzy brali udział w igrzyskach olimpijskich. Ciała zawodników nacierane i natłuszczane były oliwą. Były to pierwsze w świecie zabiegi, z których wiele lat później rozwinął się masaż klasyczny. Także w starożytnym Rzymie masaż odgrywał dość istotną rolę. Juliusza Cezara, cierpiącego na rwę kulszową, leczono masażem, polegającym na głaskaniu, ugniataniu i szczypaniu. Masaż w pełnym tego słowa rozumieniu rozwinął się dopiero we Francji w XVI wieku za sprawą wybitnego lekarza chirurga Ambrożego Pare. Zauważył on, że głaskanie obolałych po operacji obszarów ciała przynosi nie tylko ulgę w cierpieniu, ale także indukuje zmiany w skórze, a rozcieranie wpływa korzystnie na mięśnie. Jednak największy rozwój tej naturalnej metody leczniczej datuje się na koniec XIX wieku. Wtedy to szwedzcy lekarze opracowali tzw. gimnastykę szwedzką, której częścią składową był masaż.
Znanych jest wiele odmian masażu, m.in.: punktowy, shiatsu, tajski, indonezyjski, ajurwedyjski, drenaż limfatyczny, masaż izomeryczny, shantala, wibracyjny, synkardialny, jednak największą popularnością cieszy się tzw. masaż klasyczny. Polega on na stosowaniu zespołu ruchów – głaskania, rozcierania, ugniatania, oklepywania, wibracji – wywierających ucisk na tkanki. Ruchy te wykonywane są w określonym tempie, rytmicznie, zgodnie z przebiegiem naczyń krwionośnych i limfatycznych.
Siłę masażu dostosowuje się indywidualnie do pacjenta, biorąc pod uwagę takie czynniki jak wiek, płeć, budowa ciała czy stan zdrowia.
Każdy z zastosowanych podczas masażu ruchów spełnia inną funkcję. Głaskanie rozpoczyna, przeplata i kończy każdy masaż, mechanicznie usuwa złuszczony naskórek, ułatwia krążenie krwi i limfy, dzięki czemu znikają obrzęki, zastoje, wchłaniają się krwiaki. Przyspieszony zostaje przepływ krwi tętniczej, przez co następuje lepsze dotlenienie i odżywienie masowanego odcinka.
Rozcieranie jest ruchem intensywniejszym, powodującym rozdrobnienie cząstek przemiany materii i ich wchłonięcie, co jest możliwe dzięki wytworzonemu ciepłu. Ruch ten również zmiękcza blizny i zrosty.
Ugniatanie powoduje poprawę wytrzymałości i sprężystości mięśni oraz lepsze ich odżywienie. Ponadto dzięki temu ruchowi zbędne produkty przemiany materii przesuwane są w kierunku do serca, a naczynia zostają wypełnione świeżą krwią i limfą.
Oklepywanie jest ruchem intensywnym, wywołującym duże przekrwienie i pobudzającym mięśnie do skurczu.
Wibracja usuwa zmęczenie, uelastycznia mięśnie i podnosi ciśnienie.
Oddziaływanie masażu obejmuje praktycznie cały organizm. Skóra staje się różowa i ciepła, dzięki lepszemu ukrwieniu i odżywieniu. Naskórek zostaje odmłodzony poprzez przyspieszenie procesu rogowacenia. Powoduje to odsłonięcie porów skórnych i w konsekwencji lepsze dotlenienie. Substancje odżywcze zawarte w kosmetykach szybciej się wchłaniają, skóra staje się bardziej elastyczna. Przyspieszony zostaje proces gojenia.
Mięśnie zyskują sprężystość i większą sprawność. Spoistość kości zostaje zwiększona, stawy odzyskują ruchomość, więzadła okołostawowe zostają wzmocnione. Dzięki przyspieszeniu krążenia krwi i limfy usprawniona zostaje praca prawej połowy serca, co jednocześnie odciąża lewą połowę. Pobudzona zostaje czynność gruczołów. Przyspieszenie krążenia wpływa również na szybszą wymianę gazową w płucach. Stymulowane zostaje przewodnictwo nerwowe.
Znaczenie masażu powinno być doceniane nie tylko przez sportowców i rekonwalescentów, ale przez każdego z nas. Poprzez masaż bezpośrednio wpłynąć można pozytywnie na stan fizyczny i pośrednio na stan emocjonalny, powodując odprężenie, uspokojenie, rozluźnienie i zmniejszając napięcie psychiczne. Masaż reguluje również napięcie mięśniowe, zwiększa ogólną odporność organizmu na wpływ niesprzyjających czynników środowiska zewnętrznego, normuje pracę gruczołów wydzielania wewnętrznego, podnosi gotowość do podejmowania wysiłków fizycznych. Dodatkowo podczas zabiegu wykorzystuje się muzykę i zapachy, by pogłębić stan relaksu. W ten sposób „wyciszony” zostaje układ nerwowy, co odbudowuje harmonię między ciałem a duchem.
