Istotne znaczenie ma wypracowanie bezpiecznej relacji pomiędzy terapeutą a pacjentem. Badania naukowe pokazują, iż jest to kluczowy czynnik leczący. Spotkania polegają na rozmowie o tym co tu i teraz jest ważne dla pacjenta tzw. zasada wolnych skojarzeń. Pacjent wraz z terapeutą uczy się znaczenia tego co przeżywa. Sesje mają określoną stałość i częstotliwość, co daje stabilne oparcie i możliwość powierzania terapeucie własnych problemów. Dzięki procesowi terapii błędne koło polegające na powtarzaniu raniących schematów może zostać przerwane. Trudne emocje, którymi pacjent czuje się dotknięty i udręczony lub którymi obarczane były osoby z najbliższego otoczenia, mogą znaleć swoje ujście w trakcie sesji z terapeutą, który pomaga zrozumieć ich źródło.
Pojawia się pytanie – dlaczego nie mogę tego zrozumieć samodzielnie np. czytając książkę. Wynika to z faktu, iż to co jest najbardziej utrwalone i raniące w naszych zachowaniach, jest w dużej mierze nieświadome. Składa się na znane i ciągle odtarzane schematy. Aby to dostrzec potrzebny jest ktoś, kto spojrzy z innej perspektywy. Aby zmiana była trwała musi odbyć się na poziomie intelektualnym oraz emocjonalnym, w relacji z profesjonalnie przygotowaną do tego osobą.
Pacjent ma tyle czasu na pracę nad sobą, ile potrzebuje, więc czas trwania terapii jest elastyczny. Optymalny okres trwania procesu zakłada, że zmiana powinna nastąpić na takim poziomie głębokości, który da pacjentowi umiejętność samodzielnego regulowania własnych emocji po zakończeniu terapii.
Podjęcie terapii poprzedzają wstępne i niezobowiązujące konsultacje.
Warto skonsultować się z psychoterapeutą, jeśli:
-żyjesz w ogromnym napięciu emocjonalnym i ciągłym stresie
-zaczynasz odczuwać dolegliwości fizyczne* i podejrzewasz, że przyczyna może tkwić w twojej psychice
-masz trudne, konfliktowe relacje osobiste i zawodowe
-nie układa ci się w życiu i nie wiesz dlaczego
-masz ciągle obniżony nastrój
-jesteś pobudzony, nerwowy, nie możesz się wyciszyć
-żyjesz w lęku
-jesteś w kryzysie życiowym
-doznałeś straty kogoś lub czegoś ważnego i przez dłuższy czas nie możesz otrząsnąć się z żalu i przygnębienia, podejrzewasz, że rozwija się depresja
-coś jest „nie tak” w twoim życiu od kiedy pamiętasz i nie wiesz co to jest.
* bóle napięciowe, kołatanie serca, trudności ze spaniem, przewlekłe choroby, które nasilają się pod wpływem stresu np. choroby autoagresywne, astma, dolegliwości ze strony układu trawiennego.
Terapia jest zdecydowanie wskazana jeśli zdiagnozowano (lub jest prawdopodobieństwo diagnozy):
-zaburzenia osobowości, czyli długotrwale wystepujące cechy charakteru, które zaburzają funkcjonowanie osoby indywidualnie i społecznie
-zaburzenia lękowe
-zaburzenia nastroju
-zaburzenia depresyjne
-zaburzenia nerwicowe
-nasilone i przedłużające się reakcje psychosomatyczne
-nasilone zaburzenia snu, odżywiania
-zaburzenia zachowania
Współczesne badania pokazują, że środowisko w jakim pacjent żyje i siła jego psychiki wzmacniają lub łagodzą skutki cech wrodzonych. Terapia tworzy bezpieczne “środowisko”, w którym dotychczasowe wzroce ulegają stopniowej modyfikacji a nowe utrwalają się, co zmienia funkcjonowanie na poziomie psychicznym i fizycznym (nowe połączenia neuronalne). Terapia wspiera i rozwija tzw. osobowość immunologicznie silną. Badania dotyczące powiązań pomiędzy stresem i odpornością emocjonalną oraz fizyczną wykazały, że postawa psychologiczna wobec czynników zewnętrznych ma kluczowe znaczenie. Przekłada się ona zarówno na samopoczucie psychiczne, jak i zdrowie fizyczne. Terapia daje możliwość rozwoju osobistego, zaś jest niezbędna w przypadku zdiagnozowania w/w zaburzeń.
Korzyści płynące z psychoterapii:
-zdobywanie wiedzy o sobie i bardziej świadome kierowanie własnym życiem
-budowanie bardziej satysfakcjonujących relacji, dających poczucie oparcia w życiu
-zwiększenie zdolności do pokonywania trudności i ograniczeń
-lepsze korzystanie z posiadanych już umiejętności
-możliwość uczenia się bezpiecznej, nieoceniającej rozmowy o swoich i cudzych stanach emocjonalnych
-wzmacnianie odporności w radzeniu sobie z trudnościami życiowymi również po zakończeniu terapii
-aktywizowanie zablokowanych wcześniej możliwości i potencjału
Czy można znaleźć pomoc w depresji, lęku, nerwicy, zaburzeniach osobowości?
Pacjentom często towarzyszy przekonanie, że trudności były obecne od zawsze i tak musi być, że nie można nic zmienić. Lęk i obawa przed wizytą u psychologa czy psychoterapeuty niepotrzebnie przedłuża cierpienie, gdyż terapia jest główną metodą leczenia w takich sytuacjach. Zamiast tego pojawia się rezygnacja i obniżony nastrój lub depresja, nasila się lęk. Nakręca się błędne koło, z którego samemu ciężko się wydobyć. W końcu poczucie, że nie ma innego wyjścia skłania do szukania pomocy i tu pojawia się częste pytanie: „Próbowałem już wszystkiego i nie pomogło, ale nie rozumiem jak rozmowa może mi pomóc? Przecież to nie zmieni mojego szefa, współmałżonka, rodziców…” To prawda, rozmowa i terapia nie zmieniają ludzi wokół nas ani rzeczywistości zewnętrznej. Zmieniają natomiast sposób przeżywania i rozumienia świata wewnętrznego, co pozwala lepiej rozumieć rzeczywistość i podejmować bardziej adekwatne i świadome decyzje.
Dlaczego warto podjąć psychoterapię
Społeczne postrzeganie korzystania z psychoterapii zmienia się znacznie na korzyść osób dbających o własne życie uczuciowe. W miejsce uczuć zawstydzenia, lęku, poczucia osamotnienia czy wykluczenia, stopniowo pojawia się poczucie ulgi i zrozumienia. Pacjenci rozglądając się dookoła odkrywają, że coraz więcej osób, często z bliskiego otoczenia, decyduje się aktywnie zawalczyć o jakość swojego życia, doceniając możliwość zmiany. Decydują, że nieustające cierpienie, lęk i rozdrażnienie nie muszą być ich sposobem na życie, a umiejętność dbania o swoje życie emocjonalne jest niezbędną kompetencją w życiu osobistym i zawodowym.
Rola psychoterapeuty
Różni się od relacji koleżeńskich. Zadaniem terapeuty nie jest pocieszanie, lecz życzliwe i szczere przyglądanie się i dzielenie z pacjentem sposobem rozumienia jego problemów. Może to wywoływać zarówno uczucia ulgi i wsparcia, ale także uczucia złości i lęku, o których można i warto z terapeutą rozmawiać. Dotykanie tego, co wywołuje i przypomina nieprzyjemne uczucia, jest często koniecznym warunkiem do tego, aby przepracować przyczyny cierpienia emocjonalnego. Terapeuta w przeciwieństwie do bliskich osób jest przygotowany do takiej pracy.
